De Oosterpoort: geliefd podium maar niet toereikend voor huidige gebruik en einde levensduur in zicht
De Oosterpoort is sinds 1973 het belangrijkste muziekgebouw van Groningen en omstreken. Het is het huis van het Noord Nederlands Orkest, ESNS en vele andere concerten, festivals en evenementen. De Oosterpoort is met bijna een kwart miljoen bezoekers per jaar een geliefd en onmisbaar podium voor artiesten en publiek. En daarmee essentieel voor de positie van Groningen als cultuurstad.
Einde levensduur in zicht
Maar vanaf 2014 begint het echt te knellen in De Oosterpoort. En in 2017 wordt na een rapport van het gemeentelijk Vastgoedbedrijf en een onafhankelijk onderzoek van Draaijer+Partners duidelijk dat De Oosterpoort in zijn huidige vorm niet langer mee kan. Ondanks de goede reputatie is na ruim 50 jaar het einde van de levensduur in zicht. Het gebouw is niet alleen uit zijn jasje gegroeid, maar ook technisch aan het einde van zijn leven. Er zijn problemen met het onderhoud, met de maatvoering van de zalen, er is sprake van logistieke beperkingen, omgevingshinder en er zijn gebrekkige kansen voor verduurzaming.
Verouderd gebouw past niet meer bij huidig gebruik
Het aantal concerten en bezoekers is de afgelopen jaren flink gegroeid en het gebouw is niet ingericht op het huidige intensieve gebruik. De Kleine Zaal is ooit gebouwd voor orkestmuziek en eigenlijk ongeschikt voor versterkte muziek. Het vele changeren van de Grote Zaal van pop naar klassiek en omgekeerd is arbeidsintensief, kost veel energie en zorgt voor slijtage. Er zijn geluidslekken tussen verschillende zalen, waardoor gelijktijdig gebruik van verschillende zalencombinaties niet mogelijk is. De indeling is voor zowel bezoekers als logistiek onpraktisch. Het gebouw is niet goed toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Toiletten en backstage-voorzieningen zijn niet toereikend en verouderd. Installaties zijn verouderd of aan het einde van de levensduur, waardoor er regelmatig storingen zijn en de onderhoudskosten oplopen.
Beperkte capaciteit bedreigt de positie van Groningen als cultuur- en popstad
De markt voor muziek is de afgelopen decennia explosief gegroeid en in het land groeiden diverse zalen mee met deze ontwikkeling. In vergelijking met enkele andere grote popzalen van Nederland, is de Grote Zaal van De Oosterpoort net een maatje te klein. Grote artiesten kiezen steeds vaker voor een andere zaal met betere verdienkansen. Daarnaast is de Grote Zaal vaak bezet omdat deze ook in gebruik is voor klassiek. Hierdoor loopt Groningen steeds vaker artiesten van naam mis, moet het publiek uit het Noorden verder reizen om dit aanbod te kunnen zien en dreigen we onze positie als cultuur- en popstad te verliezen. Dat pop en klassiek de Grote Zaal in De Oosterpoort moeten delen heeft ook financiële consequenties. In tegenstelling tot pop vraagt klassiek vroegtijdige boekingen. Dit betekent dat aantrekkelijke pop-acts vaak achter het net vissen. Terwijl in het verdienmodel van SPOT pop juist kwetsbare genres als klassiek en dans bekostigt.
Onoplosbare logistieke problemen
Er zijn onoplosbare problemen rondom logistiek in en rond het gebouw. Het pand is ingeklemd geraakt tussen woningen en het conservatorium. Vrachtwagens van artiesten zijn de laatste jaren steeds groter geworden en de doorgangen naar de loadingdocks zijn te smal. Grote vrachtwagens bereiken met moeite de loadingdocks om te laden en lossen. Ook in het gebouw zijn er logistieke problemen zoals onhandige hoogteverschillen, te weinig en te kleine liften, laden en lossen moet noodgedwongen door het publieksgebied omdat zalen anders niet te bereiken zijn en er is een groot tekort aan opslagruimte.
Overlast voor de omgeving
De druk op de omgeving neemt toe. Het gebouw en de omgeving zijn niet ingericht op grote bezoekersstromen. Hierdoor loopt het verkeer vaak vast en staat de stoep vol met fietsen. Ook ervaart de buurt regelmatig geluidshinder van nachtelijke op- en afbouw.
Renovatie is kostbaar en lost niet alle problemen op
Het pand is slecht geïsoleerd. Het energiegebruik is hoog en het is in de zalen en foyers vaak onbehagelijk vanwege beperkte klimaatbeheersing. Het is vrijwel onmogelijk om het pand goed te verduurzamen. In 2018 besluit de gemeenteraad niet verder te gaan met het renovatiescenario. Renovatie van De Oosterpoort is een dure oplossing waarmee niet alle problemen rondom bijvoorbeeld logistiek, overlast en capaciteit worden opgelost. Daarom werken de gemeente en SPOT aan de plannen voor een opvolger van De Oosterpoort, onder de werktitel De Nieuwe Poort. Het college heeft het spoorkwartier aangewezen als voorkeurslocatie en heeft de suikerzijde toegevoegd als mogelijke locatie om nog te onderzoeken. Voor beide locaties worden ruimtelijk functionele ontwerpen gemaakt. Die laten zien hoe zo’n nieuw muziekcentrum op de plek past. Het college hoopt dat de ruimtelijk functionele ontwerpen aan het eind van 2024 klaar zijn en wil mede op basis daarvan een locatiekeuze maken en aan de gemeenteraad voorleggen.