Regisseur Davy Pieters over Heat

“Ik wil de hitte een stem geven – letterlijk”

Afgelopen zomer zagen we de bizarre beelden van toeristen in Zuid-Europa, die met een grote bosbrand op de achtergrond, hun handdoekjes weer op een strandstoel legden om te genieten van hun welverdiende vakantie. Het was een van de momenten die theatermaker Davy Pieters inspireerde. De regisseur bij Theater Rotterdam werkt vaker met beelden uit het collectieve bewustzijn in haar fysieke, filmische, muzikale en meestal woordeloze voorstellingen. In haar nieuwe voorstelling Heat, onderzoekt ze de allesoverheersende hitte die over onze planeet raast – niet vanuit grafieken met waterspiegelstijgingen, maar met een theatrale, microscopische blik.

Wat zeiden die beelden van die toeristen jou?

“Het raakte me omdat het zo vervreemdend was. De combinatie van verwoesting en bedreigende situaties enerzijds, terwijl mensen anderzijds doorgaan met hun vakantie, met hun onbezorgde leven. Het voelde zo surreëel. Wat gebeurt er in de mens, dat je zoiets als een grote bosbrand kan zien gebeuren en toch doorgaat met wat je van plan was? Gewoon naar het strand gaan. Op je handdoek liggend met zo’n apocalyptisch uitzicht, lukt het je blijkbaar toch om afstand te houden. Dat vind ik intrigerend. Wat is de mate van betrokkenheid die je voelt bij een crisis en waarom kun je ervan wegkijken als het zich voor je neus afspeelt?

Dat gedrag gebeurt ook op kleinere schaal, bijvoorbeeld binnen families of gemeenschappen. Er is iets aan de hand – een verlies, iets anders groots dat verwerkt moet worden – en toch kan men ervoor kiezen om het te negeren, er niet op in te gaan of zich er op een andere manier actief voor af te sluiten. Dat gaat in wezen op dezelfde manier over betrokkenheid. En het zorgt ook voor spanning en hitte.”

Heat is het derde deel van een vierluik over de elementen. Na water en aarde, ben je nu bij het element ‘vuur’ aanbeland. Wat interesseert jou in het thema ‘hitte’ en op welke manier tekent het deze tijd?

“Ik maak inderdaad een vierluik van ‘futuristische’ voorstellingen. Daarin behandel ik via verschillende generaties, verschillende onderwerpen die iets zeggen over de toekomst die ons te wachten staat. Het begon met de wens om ‘de hitte’ als het ware een stem te geven. Hitte is op onze planeet al nadrukkelijk aanwezig en heeft al verstrekkende gevolgen.

Tegelijkertijd gaat het in de voorstelling over de hitte die ín ons zit en tussen mensen onderling. Dan gaat het meer over spanning, bijvoorbeeld tussen de generaties. En over menselijk gedrag. Over dingen niet uitspreken, wegkijken, onderdrukken, je adem inhouden. Vaak draait het weer uit op de mate van betrokkenheid die je voelt. Hoe betrokken ben je met elkaar en met je omgeving? Een omgeving die steeds warmer wordt.

De voorstelling gaat echt over beide vormen van hitte. Ze zijn voor mij ook onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als we op kleine schaal moeilijke dingen al niet kunnen aangaan, hoe doen we dat dan op grote schaal?”

Wat bedoel je dan met ‘de hitte een stem geven’?

“Ik wil die hitte een stem geven, zodat je kan ervaren wat die heeft gezien, gehoord of gevoeld. Door van de hitte een entiteit te maken, hoop ik dat het publiek zich aan dit abstracte fenomeen kan verbinden. Iets waar ze naar kunnen luisteren. In die zin draait het ook vooral om luisteren: luister naar de hitte in jezelf en de hitte om ons heen, die over de hele wereld beweegt. Dat heeft in de voorstelling de vorm gekregen van de hitte als een soort geweten, dat het publiek toezingt. Letterlijk, want op het podium staat een groot koor van ongeveer vijftig zangers. We proberen in de muziek te laten ervaren wat ‘de hitte’ kan hebben ‘meegemaakt’. Bijvoorbeeld gevoelens van rouw, woede of angst. Gevoelens die je op grotere schaal kan herkennen, maar ook in een kleinere context zoals binnen familierelaties.”

Dus het gaat niet alleen over de opwarming van de aarde?

“Het heeft ook een metaforische betekenis. Ik heb me afgevraagd hoe de verschillende generaties die ik als performers op het podium heb staan – van twintigers tot zeventigers – met elkaar zouden samenleven in de toekomst. Een toekomst waarin er meer hitte is. Dat zorgt waarschijnlijk ook voor meer hitte tussen mensen.

Mijn wens is dat er meer solidariteit komt tussen generaties. Geen beschuldigende vingers van de ene generatie naar de andere. Ik zou willen dat we ons gezamenlijk richten op de gedeelde zorgen over een nieuw leven en de toekomst. Zorgen die we delen over wat je achterlaat en hoe we met die gevoelens omgaan. Het is belangrijk dat alle generaties zich verbonden voelen, met de andere generaties en het verleden, met de toekomst en met de hitte zelf. ”

De hitte krijgt dus een stem via een groot koor van zangers. Hoe kwam je daarbij?

“Met Christiaan Verbeet en Sterre Konijn die de muziek hebben gemaakt, bedachten we dit als een van de eerste uitgangspunten voor de voorstelling. De hitte moest gezongen worden, want het is lucht die we inademen. En samen zingen in een koor is heel verbindend. Zo kwamen die twee dingen voor mij mooi samen. Samen de hitte zingen, omdat we ook samen die hitte veroorzaken en ervaren. De zangers zijn dan ook integraal onderdeel van de voorstelling, doen mee in de beelden en bewegen over het podium.

We werken met een speciaal samengesteld koor van zowel professionals als amateurs, afkomstig uit allerlei koren uit Rotterdam. Het is onwerkelijk mooi en het ontroert me. Ik voel me zo dankbaar voor dat collectieve. Samen die toon proberen te halen, naar elkaar moeten luisteren, ook al ken je elkaar nog niet. Het is heel troostrijk en volgens mij precies wat we nu nodig hebben.”

Wie hoop je in de zaal te zien?

“Ik zou het tof vinden als verschillende generaties met elkaar komen kijken. Zodat je die intergenerationele verbondenheid al kunt voelen als je de zaal rondkijkt. Omdat je op het podium  allerlei verschillende leeftijden ziet, lijkt het me fijn om dat ook om je heen te hebben in de zaal. En omdat het Language No Problem is, kunnen ook niet-Nederlandstalige vrienden of familieleden mee.”